De Academische Jaarprijs is een initiatief van NRC Handelsblad, met steun van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

De prijs is bedoeld om studenten en onderzoekers te motiveren om de resultaten van wetenschappelijk onderzoek op aansprekende wijze onder de aandacht van het brede publiek te brengen.

De prijs begint met een voorronde, die open staat voor teams van studenten en onderzoekers van de Nederlandse universiteiten, verenigd in de VSNU. Uit de inzendingen nomineert een onafhankelijke jury de deelnemers voor de definitieve wedstrijd. Het gaat dan om maximaal één team per universiteit. Deze genomineerden worden uitgenodigd om hun inzending van de voorronde verder uit te werken. De jury bepaalt daarna welke definitieve inzending als beste uit de bus is gekomen. Die inzending wordt beloond met een bedrag van maximaal 100.000 euro, te besteden aan de realisering van het plan.  

De Academische Jaarprijs 2005 is gelanceerd bij de opening van het academisch jaar 2005/2006 en wordt aanbevolen door de rectores magnifici van de Nederlandse universiteiten en de president, c.q. de voorzitter van KNAW en NWO. De organisatie is in handen van een aparte stichting. De jury van de prijs wordt benoemd door het stichtingsbestuur.

Voor de Academische Jaarprijs prijs gelden de volgende spelregels:

· In de open voorronde mogen teams zich inschrijven als mogelijke kandidaat voor hun universiteit in de eindronde. Universiteiten mogen samenwerken maar er is altijd maar één contactpersoon ( de projectleider) die inschrijft vanuit zijn of haar universiteit.

· Elk team bestaat uit zowel studenten als leden van de wetenschappelijke staf van een universiteit. Tenminste de helft van de teamleden is student. Gedurende de looptijd van de prijs zijn de teamleden geregistreerd of verbonden aan dezelfde universiteit.

· Er mogen meerdere teams per universiteit meedoen aan de voorronde. De jury nomineert maximaal één team per universiteit voor de definitieve ompetitie.

· Voor de academische Jaarprijs komen voorstellen in aanmerking die hun inspiratie vinden in:
- zeer goed beoordeelde doctoraalscripties verschenen in het academisch jaar 2004/2005
- proefschriften verschenen in het academisch jaar 2004/2005
- artikelen die in het academisch jaar 2004/2005  in vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften zijn gepubliceerd.
- wetenschappelijke boeken, verschenen in het academisch jaar 2004/2005
- wetenschappelijk onderzoeksprojecten die in het academisch jaar 2004/2005 onderscheiden zijn.

· Voor de voorronde verwacht de jury: een korte introductie van het team en het onderzoeksproject. en een beschrijving van het plan van aanpak. Dit alles in maximaal 400 woorden. Daarbij als bijlage een publicatie van het betreffende onderzoeksproject.

· De inschrijvingen voor de voorronde moeten op uiterlijk 11 november 2005 bij de jury ontvangen zijn. Te laat ontvangen inzendingen vallen buiten de competitie.

· De inzendingen worden door een wetenschappelijke selectiecommissie van NWO globaal beoordeeld op wetenschappelijkheid. Aansluitend nomineert de jury de beste inzendingen voor de definitieve competitie. De jury beoordeelt de ingezonden plannen op communicatiewaarde, originaliteit en haalbaarheid en maakt de genomineerden op 1 december 2005 bekend.

· Het oordeel van de jury is bindend. Daarover wordt niet gecorrespondeerd.

· De definitief  uitgewerkte plannen moeten op uiterlijk 15 mei bij de jury ontvangen te zijn. Te late inzendingen vallen buiten de competitie

De uitgewerkte plannen van de genomineerden bevatten in elk geval:
- Een korte beschrijving van het onderzoeksproject.
- Een visie op het belang om dit project onder de aandacht te brengen van het brede publiek.
- Een heldere probleemstelling en doelgroepbenadering.
- Een communicatieplan van maximaal 4.000 woorden, waarin het voorstel nader wordt uitgewerkt.
- Een globale kostenbegroting voor de uitvoering van het ingediende plan ter grootte van maximaal 100.000 euro inclusief BTW.
- Een overzicht van de in te zetten media (audiovisuele hulpmiddelen, drukwerk, radio, tv, internet, tentoonstellingen, posters, lezingen- en discussie bijeenkomsten, of wat dan ook)
- Een tijdsplan voor de eventuele realisering van e.e.a. in het najaar van 2006.

· Presentatie aan jury: het plan moet worden gepresenteerd aan de jury in maximaal 15 minuten. De wijze van presenteren telt mee in de beoordeling

· De jury let bij haar keuze vooral ook op de originaliteit van de ingediende plannen en de kans dat het winnende project ook inderdaad het brede publiek zal aanspreken.

· De jury wijst het winnende team aan. Deze ontvangt een cheque ter waarde van maximaal 100.000 euro incl BTW, voor de uitvoering van het winnende plan. 20.000 euro is zonder bestedingsverplichting beschikbaar voor de leden van het winnende team.

· Door in te zenden stemmen de teams en de teamleden er mee in dat de ingezonden voorstellen eventueel door de stichting worden gebruikt voor publicitaire doeleinden. Het intellectueel eigendom blijft van de inzenders. Teamleden verlenen hun medewerking aan promotionele uitingen.

Tijdschema:

3 september start inschrijving
11 november sluiting inschrijving
1 december bekendmaking nominaties

Uitwerking voorstellen
Februari/ april gastcolleges

15 mei inleveren voorstellen
1 juni slotmanifestatie en prijsuitreiking