Dat kan geen toeval zijn!
Het team van de Erasmus Universiteit heeft gekozen voor een project dat gaat over statistiek en kansrekening. In alle berichten tot zover staat dat we het gaan hebben over “Warme winters”, maar niets is minder waar. Sterker, we weten eigenlijk helemaal niets van het klimaat of van eventuele veranderingen in het klimaat!
Wat we echter wel weten is hoe we naar weergegevens kunnen kijken, en dan wel met een statistische blik. Nu had dat ook wat anders kunnen zijn dan het weer, maar dat leek ons wel een zinvolle toepassing omdat we daar elke dag mee te maken hebben. Verder is gebleken dat weerkundigen belang stellen in onze statistische blik, zie ons recente artikel in het Journal of Climate.
Ons project gaat letterlijk over de uitroep in de titel, dat is, hoe weet je nu in welke mate iets toevallig is, en hoe toevallig is dat dan wel?
Met dit project willen we graag duidelijk maken dat een uitspraak over of iets erg toevallig is of niet afhangt van de kansverdeling van alle mogelijke gebeurtenissen. Immers, als de laatste oktoberdag wel vaker warm is geweest, is het dus niet zo bijzonder dat die in 2005 dat ook was. En, als de zomer van 2004 weer verregend is, misschien is dat wel normaal voor Nederland?
Op de middelbare school maken we voor het eerst kennis met kansrekening en statistiek. We graaien dan in vazen en trekken daar ballen uit, waarvan we al wisten dat die er in zouden zitten, en ook nog eens hoeveel van welke kleur. Nu, u begrijpt, ballen in vazen, daar hoeft niemand ooit iets meer over te zeggen, want in de echte wereld weten we eigenlijk helemaal niets. We moeten eerst nog maar eens inschatten of er eigenlijk wel ballen in de vaas zitten, en hoeveel van welke kleur eigenlijk? Kortom, we moeten van een kansverdeling uitgaan voordat we ook maar iets over toevalligheid kunnen zeggen. En hoe dat dan moet, daar gaat dit project over.
Het team bestaat uit 4 personen. Captain is Professor Philip Hans Franses (beige muts), die wel iets weet van statistiek, maar toch niet zoveel als tweede man Dr. Alex Koning (rode muts), wiens hele leven in het teken van de statistiek staat. Gelukkig zijn er ook nog twee studenten in het team die met de beide benen op de grond staan, en dat zijn Ilya Pethoukov (zwarte muts) en Fahd El Habti (capuchon).
Op teletekstpagina op 30 januari het onderstaande bericht:
***************************************
2005: meer natuurrampen,minder doden
***************************************
GENÈVE Het afgelopen jaar waren er meer
natuurrampen,maar minder slachtoffers.
Dat blijkt uit onderzoek van de VN.In
In 2005 kwamen 92.000 mensen om bij een
natuurramp.De meesten,70.000,vielen bij
de zware aardbeving in Kashmir.
In 2004 kwamen 320.000 mensen om.Toen
vielen de meeste slachtoffers bij de
tsunami in Azië.Er waren in 2005 meer
overstromingen en perioden van droogte.
De VN waarschuwt dat er in de toekomst
meer slachtoffers zullen vallen.In de
Derde Wereld trekken veel mensen naar
krottenwijken bij de steden.Die liggen
vaak op plaatsen waar het gevaar voor
een aardbeving groot is.
Rusland zucht onder extreme kou
19 januari 2006
De extreme kou die het Europese deel van Rusland nu al dagen in haar
greep houdt heeft al aan tientallen mensen het leven gekost. De
autoriteiten hebben de energielevering strikt gereguleerd.
In de regio van Novgorod, ongeveer 550 kilometer ten noordwesten van
Moskou, zijn de afgelopen twee dagen zeker twaalf mensen om het leven
gekomen. Het gaat vooral om doodgevroren daklozen.
-30 is ook voor Russen erg koud.In Volgograd, ruim duizend kilometer ten zuidoosten van de Russischehoofdstad, zijn op straat de lijken van tien mensen gevonden. In Moskou zelf kwamen tot nu toe ’slechts’ vier mensen om door de kou. Tientallen
mensen zijn met onderkoelingsverschijnselen in het ziekenhuis opgenomen.
In Moskou daalt het kwik de laatste dagen tot onder de 30 graden onder
nul, dat is zelfs voor Moskou extreem koud. Overdag warmt de lucht
slechts enkele graden op. Donderdag zal naar verwachting de koudste dag
worden, met temperaturen tot 40 graden onder nul.
De miljoenen inwoners van Moskou lijken vooralsnog verzekerd van
voldoende warmte in hun woningen. In fabrieken en overheidsgebouwen
wordt af en toe de elektriciteit of de verwarming afgesloten als de
centrales de vraag niet aankunnen. Schoolkinderen en studenten hoeven
bij deze extreme kou niet naar school.
www.planet.nl
Op 30 januari 2006 in het Portugese dagblad Publico. Evora staat in de sneeuw, voor het eerst in 52 jaar. Dat kan toch geen toeval zijn!
‘’Winter in Nederland onvoorspelbaar’
23 november 2005
De Britten vrezen een extreem barre winter. Hoe zit dat bij ons?
De komende dagen wordt de eerste (natte) sneeuw van dit najaar verwacht.
Als we Britse meteorologen mogen geloven, dan blijft het daar zeker niet
bij. Zij voorspellen een ijskoude winter, mogelijk zelfs de koudste in
vijftig jaar. Met name het zuiden van Groot-Brittannië zou hierdoor
getroffen worden, maar ook de daaromheenliggende landen worden
gewaarschuwd. Ook Nederland zou in de gevarenzone liggen.
Bij de Britten is de paniek al toegeslagen. De regering-Blair vreest een
tekort aan gas en elektriciteit en gezondheidsdiensten worden uitvoerig
voorbereid op problemen met vooral zieke en oudere mensen. Ook in
buurland België is de discussie inmiddels losgebarsten, maar Nederland
lijkt zich vooralsnog niet druk te maken. Is dat terecht en zal het bij
ons zo’n vaart niet lopen? Of zal het gezegde “Is oktober warm en fijn,
het zal een strenge winter zijn” dit jaar bewaarheid worden? Planet
vroeg het aan Geert Jan van Oldenborgh, die zich bij het KNMI bezighoudt
met onderzoek naar seizoensvoorspellingen.
Het staat nu al vast dat deze herfst de warmste van de afgelopen honderd
jaar zal zijn. Betekent dat automatisch een extra strenge winter? “Er
zijn inderdaad veel weermodellen die die regel hanteren. En tijdens
sommige seizoenen is dat ook gebeurd. In werkelijkheid zien we echter
dat de stelregel net zo vaak niet op gaat als wel. Er is wel een lichte
tendens voor koudere winters na een warmere oktober, maar die is zo
klein dat het net zo goed toeval kan zijn.”
Wat zijn globaal gezien de binnenlandse verwachtingen voor de komende
wintermaanden? “Het enige dat zeker is, is dat het in de winter kouder
word dan tijdens deze herfst en tijdens afgelopen voorjaar. Er valt in
Nederland dus geen peil op te trekken. In sommige andere landen zijn er
wel factoren waarop je een weersverwachting gedeeltelijk kunt baseren,
zoals bijvoorbeeld El Niño, een opwarming langs de evenaar van de Stille
Oceaan. Nederland heeft dergelijke factoren niet, en dat maakt het weer
op de langere termijn heel grillig. De Noordzee oefent wel enige invloed
uit op de wintertemperaturen, maar die zijn gering omdat de zee relatief
ondiep is. Overigens is het wel zo dat het hier in de winter de
afgelopen eeuw ongeveer een graad warmer is geworden. Dat is het gevolg
van het broeikaseffect en geldt ook voor de andere seizoenen.”
Waar baseren de Britse meteorologen hun voorspellingen dan op? “Zij
hebben gezocht naar statistische verbanden. Ze keken naar de relatie
tussen de zeewatertemperatuur op de Noordelijke Atlantische Oceaan en de
Noord-Atlantische Oscillatie (NAO). Je kunt zo het verschil in luchtdruk
tussen de depressie bij IJsland en het hogedrukgebied bij de Azoren, de
NAO-index, meten. Als die laag is hebben we een minder sterke
straalstroom en een grotere kans op een koudere winter.”
Hoe betrouwbaar zijn de resultaten?
“De foutenmarge is te groot om hier concrete conclusies aan te
verbinden. Zo hebben de onderzoekers niet gekeken naar de gegevens van
vóór 1950 en van na 1997. De kans is dus groot dat het op toeval
berust.”
Kunnen we dit jaar de schaatsen nog uit het vet halen?
“De komende tientallen jaren zullen we nog geen duidelijk effect van de
opwarming zien, dus extreem koude periodes blijven voorlopig heel goed
mogelijk. De verwachting voor de komende winter is: het kan vriezen, het
kan dooien.”
Vorige eeuw warmer dan de laatste 1200 jaar
WASHINGTON - In de tweede helft van de twintigste eeuw is het op het noordelijke halfrond warmer geweest dan in de laatste 1200 jaar. Dat hebben Britse onderzoekers deze week in het wetenschappelijke tijdschrift Science gemeld. Met hun bevindingen steunen de onderzoekers van de Universiteit van East Anglia de opvatting dat het broeikaseffect de aarde in hoog tempo opwarmt.
Onderzoekers Timothy Osborn en Keith Briffa reconstrueerden op veertien plaatsen de temperaturen sinds het jaar 800. Volgens de onderzoekers was het in de vroege Middeleeuwen, tussen 890 en 1170, ongewoon warm. Tussen 1580 en 1850 was het daarentegen opmerkelijk koud. Uit eerder onderzoek bleek dat er in de Middeleeuwen een warmteperiode en korte ijstijd is geweest.
Nooit tevoren echter zijn daarvoor jaartallen aangegeven. Bij hun onderzoek keken de Britten naar boomringen, ijskernen en koraalriffen, maar raadpleegden ook dagboeken en scheepsjournaals.
Jaarringen
Aan de hand van de omvang van de jaarringen kan de temperatuur in een tijdvak worden vastgesteld. Een hoge temperatuur doet de boom extra groeien en levert een dikkere ring op.
De onderzoekers voerden hun metingen uit in Scandinavië, Siberië en de Rocky Mountains. Ze gebruikten dagboekgegevens uit bijvoorbeeld Nederland en België, waarin melding werd gemaakt van de dag waarop de grachten dichtvroren.
“We hebben eenvoudig geteld hoeveel van deze bronnen aangaven dat het in een bepaald jaar warmer was dan in het jaar daarvoor”, liet Osborn weten. Sinds 1856 houden onderzoekers de temperaturen op de aarde wetenschappelijk goed bij.
Warme deken
Broeikasgassen als kooldioxide en methaan leggen een warme deken rond de aarde. Door de vermeerderde uitstoot van deze gassen als gevolg van industrie en verkeer wordt die deken dikker.
Broeikaseffect
Het onderzoek van de Britten bevestigt de stelling dat het versterkte broeikaseffect tot een warmer klimaat leidt. In november publiceerde Science een artikel waarin stond dat de mate waarin kooldioxide en methaan nu in de atmosfeer voorkomen hoger is dan in 650.000 jaar.